Şizoaffektif bozukluk, şizofreni semptomları (örneğin, halüsinasyonlar veya sanrılar) ile duygu durumu bozukluğu semptomlarının (depresyon veya mani gibi) bir kombinasyonu ile belirginleşen bir zihinsel sağlık bozukluğudur.
Şizoaffektif bozukluğun iki türü vardır, her ikisi de şizofreni semptomlarını içermektedir:
- Bipolar tip, mani atakları ve bazen büyük depresyon içerir.
- Depresif tip, sadece büyük depresyon ataklarını içerir.
Şizoaffektif bozukluk, etkilenen her kişide benzersiz bir seyir izleyebilir.
Tedavi edilmemiş şizoaffektif bozukluk, işte, okulda ve sosyal durumlarda işlevsizlik sorunlarına yol açabilir, yalnızlığa ve işte veya okulda devam etme sorunlarına neden olabilir. Şizoaffektif bozukluğu olan kişiler günlük işlevsellikleri için yardım ve destek gerekebilir. Tedavi semptomları yönetmeye ve yaşam kalitesini artırmaya yardımcı olabilir.
İçindekiler
Belirtiler
Şizoaffektif bozukluk belirtileri kişiden kişiye değişebilir. Bu rahatsızlığı olan kişiler, halüsinasyonlar veya sanrılar gibi psikotik belirtiler yaşarlar ve aynı zamanda duygu durumu bozukluğu belirtileri yaşarlar. Bu belirtiler iki farklı tipte görülebilir:
- Bipolar tip: Bu tip, mani atakları ve bazen depresyon içerir.
- Depresif tip: Bu tip sadece depresyon ataklarını içerir.
Şizoaffektif bozukluğun gelişimi ve seyri değişebilse de belirgin özellikleri, büyük bir duygu durumu atak (depresif veya manik bir duygu durumu) ve bu büyük duygu durumu atakları döneminde en az iki hafta boyunca psikotik belirtiler içerir.
Şizoaffektif bozukluğun belirtileri, bipolar veya depresif tipten bağımsız olarak şunları içerebilir:
- Sanrılar: Kanıtlara rağmen yanlış ve sabit inançlara sahip olma.
- Halüsinasyonlar: Sesler duyma veya olmayan şeyleri görme gibi.
- İletişim ve konuşma bozuklukları: Anlaşılmaz konuşma veya iletişimde bozukluk.
- Garip veya olağandışı davranışlar.
- Depresyon belirtileri: Boş hissetme, üzgün veya değersiz hissetme gibi.
- Manik duygu durumu dönemleri: Birkaç gün boyunca enerjinin arttığı, uyku ihtiyacının azaldığı ve karakter dışı davranışların sergilendiği dönemler.
- Mesleki, akademik ve sosyal işlevsellikte bozukluklar.
- Kişisel bakımı yönetmede sorunlar, temizlik ve fiziksel görünüme dikkat etme dahil.
Şizofreni ve Şizoaffektif Bozukluk arasındaki önemli farklılıklar
Şizoaffektif bozukluğa sahip bir kişi, hastalık süresinin yarısından fazlasını ciddi ruh hali semptomları yaşayarak geçirir. Diğer taraftan, şizofreni teşhisi konmuş bir kişi bazen duygudurum atakları yaşayabilir, ancak bu ataklar psikotik semptomların süresiyle karşılaştırıldığında genellikle daha kısadır.
Şizofreninin psikotik belirtileri genellikle sürekli bir şekilde devam ederken, şizoaffektif bozuklukta bu semptomlar dönemsel olarak görülür. Şizofreni tanısı alan çoğu kişi, hastalığı kronik ve sürekli bir seyir izler. Bunun aksine, şizoaffektif bozukluk tanısı konulan birçok insan, semptom dönemleri yaşar ve şizofreni hastalarına göre semptomsuz dönemler geçirme olasılığı daha yüksektir.
DSM-5 tanı kriterlerine göre, şizoaffektif bozukluk tanısı için, sanrı veya varsanıların, affektif semptomların olmadığı en az 15 günlük bir dönem boyunca mevcut olması gerekmektedir. Ancak şizofreni teşhisi konmuş kişilerde, şizoaffektif veya psikotik özelliklere sahip duygudurum bozuklukları dışlanmalıdır.
Risk Faktörleri
- Şizoaffektif bozukluğa, şizofreniye veya bipolar bozukluğa sahip bir aile üyesi (örneğin, ebeveyn veya kardeş) olması.
- Semptomları tetikleyebilecek stresli olaylar yaşamak.
- Bilinç değiştiren ilaçları kullanmak; bu, temel bir bozukluğun varlığında semptomları kötüleştirebilir.
