İntikam; kötü bir davranışı veya sözü cezalandırmak maksadıyla kötü veya istenmeyen bir davranış ile karşılık vermek olarak tanımlanabilir. İntikam duygusu, evrimsel süreçte oldukça yararlı bir amaca hizmet etmektedir. İnsanın derinden bir yara alması ya da incinmesi ile intikam duygusu ortaya çıkar.
Araştırmalar göre intikam, insanı harekete geçiren güçlü bir duygusal tetikleyici olduğunu belirtmektedir. Karşılaşılan kötü davranışlara karşı verilen cevaplar, insana belirli bir oranda zevk verdiği, araştırmalar tarafından da ortaya konmuştur. Cinayetlerin %20’si, okulda gerçekleşen silahlı saldırıların %60’lık kısmı intikam duygusundan dolayı ortaya çıkmaktadır.
Saldırganlık konusunda araştırmaları olan David Chester (Virginia University), şiddet içeren davranışlardan önce devreye giren duyguları “psikolojik aracılar” olarak adlandırdı. Chester’ın ortaya koyduğu çalışmalarda; aşağılanan ve sosyal bakımdan reddedilen bir kişinin duygusal acı çektiği bulunmuştur. Acı ve sosyal reddedilme karşısında saldırgan tepki göstermenin beynin acı ile bağlantılı bölgelerinin diğer insanlara göre daha aktif olması ile bağlantılı olduğu görüldü.
Sigmund Freud’a göre saldırganlık ve zevk arasında bir bağlantı bulunmaktaydı. Günümüzde yapılan çalışmalarla intikamın ayrı bir zevk verdiği ortaya çıkmıştır.
İntikam Duygusu ve Evrim
İntikam duygusu zararlı sonuçlara sebep olabilecek edimlere yol açabilmektedir. İntikam duygusu evrimsel süreçte; gelişebilecek saldırılara karşı tetikte olmayı sağlatarak ya da diğer insanların size zarar verdiklerinde bir karşılık alacaklarını bilmeleri olası saldırıları kimi zaman önleyebilmektedir. Ancak intikamı bir koz olarak kullanmak çoğu zaman yıkıcı davranışı önleyemez.
