Erikson – Psikososyal Gelişim Evreleri

Psikososyal gelişim evreleri, Erikson tarafından ortaya atılmıştır. Her şey çocukluk dönemi ile açıklanamaz. İnsanın kendi sorumluluğuna yönelik güven de küçümsenir. Bu düşünce Freud ile temel farkını ortaya koyar.

Sağlıklı insan dış dünyadan gelen bilgileri, düzene sokar. Algılanan durumları değerlendirir. Bilinç düzeyinde çağrıştırarak onları değerlendirir. Uyum sağlayıcı davranışları yönetir. Geleceğe yönelik Tasarılar yapar.

• İnsan olmak istediği ve olduğu arasındaki oran kadar kendini mutlu hisseder.
• Aşırı ve yıkıcı istekler, egoyu kısıtlar. Süperego, ego kadar barbarca tanımlanır.
• Egonun çalışma prensibi dengeye bağlıdır.
• Ego sarsılıp, dengesiz bir hale geçerse, diğer evrede dengeye dönebilir. (Orta yaş krizi)

Güven x Güvensizlik:

1. Oral uyum dönemidir. Annenin bebeğin çevresinde olması gerekir.
2. Bebeğin ihtiyaçlarının ne kadar karşılandığı, güvensizlik oranını belirler.
3. Güven 3 boyuttan oluşur. Aşinalık, tutarlılık, süreklilik.
   1. Bebek ilk 6 ayda ihtiyaçlarını nasıl karşılatacağını öğrenir. Gelecek dönemin temeli burada kurulur.
   2. İkinci altı ayda dişlerin çıkması ile birlikte, memeden uzaklaştırılır. İlk 6 aylık süreçte eğer ego güçlü ise, memeden uzaklaştığına rağmen, umut taşır.
4. Bebekten ipuçlarını aldıkça ihtiyaçları karşılanır. Güvenilir patternlerde, anneden ayrıldığında, ağlamaz. Geri geleceğine güven duyar.
5. Aşırı ihtiyaç karşılamasında pollyanacı olur.

Özerklik x Utanç, Kararsızlık:

1. Anal kas dönemidir. İnatçılık. 2, 3 yaş
2. Çocukta iki tutum, tutmak-ben, bırakmak-diğerleri.
3. Süperego: annenin babanın ödül ve cezasıdır. İyi öğrenirse irade kazanır.
4. Tutma ve bırakma yalnızca dışkılama işlevi ile sınırlı değildir.
   1. Ebeveyn aşırı koruyucu olmazsa, çocuk kendi denetleme mekanizmasını gösterecek bir ortam bulur. Davranışlarında bağımsız olur.
   2. Aksi koşullarda çocuk, utanç duygusu yaşayacak ve yaptığı seçimlerin doğruluğunu bilmeyecektir.

Girişimcilik x Suçluluk:

1. Cinsel-devinimsel döneme gelir. 5’inci yılın sonuna kadar sürer.
2. Merak ve keşif.
   1. Eğer merak davranışı eleştirilirse, suçlanma eğilimine sahip birey olur.
   2. Eğer, çok serbest bırakılırsa da merhametsiz olur.

Beceri, Çalışkanlık x Aşağılık:

1. Gizil döneme denk gelir. 6-11 yaş. Çocuk sürekli etkinlik içerisindedir. Ebeveynlerin kullandığı aletleri kullanır. Çabaları görmezden gelinirse, aşağılık duygusu gelişir.
2. Freud’dan farklı olarak da bu dönemde aşağılık duygusuna sadece ebeveynler neden olmayabilir. Akranlarından da takdir görmesi kritiktir.
3. Çocukların aşırı çalışkan ve becerikli olması, kısıtlı erdem(çocukluğunu yaşayamama) Hayatı boyunca çalışması gerektiğini düşünür.

Ego Kimliği x Rol Karmaşası:

1. Freud’un son dönemi. Ergenlik dönemi.
2. Ergen, kimlik kazanmaya çalışırken, dış görünümü önem kazanır. Kimliğini arayan ergen, karşı cinse, kahramanlara ve öğretilere tutunur.
3. Ne çocuk ne yetişkindir. Ego kimliği (her alanda, siyasi, akademik, cinsel) kazanmış.
4. Ego kimliği kazanırken taklit yapar ama bu taklit olarak kalmamalı özgün ego geliştirmelidir. Ego kimliği kazanmak için morotoryum (uzaklaşma) dönemi yaşar.

Yakın ilişkiler x Soyutlama

1. Genç yetişkinlik dönemidir. Rol karmaşası yaşamış ile yakınlıktan kaçınır.
2. Bu dönemde yakın ilişkiler önemlidir.
3. Bir önceki dönemde kimliği kazanan birey diğerleri ile yakınlaşır.
4. Rol karmaşası yaşayan birey de bağlılıktan kaçınır. Paylaşım yapmaz.

Üretkenlik x Kısırlık, Verimsizlik:

1. Yetişkinlik dönemidir. Temel kriter, topluma faydalı olacak şekilde yaşamaktır.
2. Aşırı üretken olmak, aşırı yayılma (kendine özen ve bakım vermeyerek, topluma faydalı olmaya çalışmak) sebep olur.
3. Orta yaş krizi çıkabilir. Ben kim için çalışıyorum sorusu sorulur.

Ego Bütünleşimi x Umutsuzluk:

1. Olgunluk dönemidir. Üretken geçen ya da anlamsız geçen yılların çatışması yaşanır.
2. Üretkenlikten yoksun, narsist kimselerin, ölüm korkusu oluşacaktır.
3. Denge kuran kişi erdeme erişecektir. Ölüme korkusuzca yaklaşabilmek.
4. Yaşlıların ölümden korkmaması, çocuklarının da yaşamaktan korkmaması anlamına gelir…